უცხო

შემოვედი და ისე უცხოდ ვიგრძენი თავი, ფიზიკურად მეტკინა გული. ნუთუ ეს მე ვიყავი? ეს პოსტები ჩემია? რატომ ვეღარ ვწერ? რატომ მეშინია ახალი პოსტის ფანჯრის? რატომ მეშინია საკუთარი თავის გათქმის? რატომ გამოვიკეტე ასე?

ალბათ პარანოიდული აზრებია, მაგრამ ზოგჯერ მგონია, რომ მეტისმეტად საჯარო ვარ, მეტისმეტად ბევრი ადამიანი ადევნებს თვალს ჩემს ცხოვრებას. იმდენი რამ მაქვს მოსაყოლი, ისე მინდა, ისევ იწერებოდეს აქ რამე, მაგრამ სულ რაღაც მაჩერებს.

მენატრება ის დრო, როცა ცხოვრება უფრო სიამოვნება და ძალიან ცოტა მოვალეობა იყო.

ღმერთო, განა ცუდად ვარ, არა. პირიქით, ალბათ ასე კარგად არასდროს ვყოფილვარ, იმიტომ, რომ ასე არასდროს მიგრძნია საკუთარი საჭიროება. ვიღაცებს და რაღაცებს ძალიან ვჭირდები, რაღაცები ჩემ გარეშე საერთოდ არ იარსებებს, მაგრამ ეს ყველაფერი ხომ უზარმაზარი პასუხისმგებლობებიცაა.

ჰოდა, მენატრება ზარმაცი ზაფხულები, უბრალო ხეტიალები, მზით გადახრუკული მინდვრები, უსაქმური ზღვები, ფლირტები და ქარი თმაში. აი, ასეთი ბანალური გავხდი. ან, უბრალოდ, ძალიან დავიღალე.

Special K

წიგნები და მუსიკა

ეს ჩემი და ირაკლის ერთობლივი პოსტია. დიდი ხანია, წიგნებს, რომლებსაც გამოვცემთ, სიმღერებს ვუსადაგებთ ხოლმე. ზოგჯერ ვთანხმდებით, ზოგჯერ – კატეგორიულად არა. ჰოდა, დღეს გადავწყვიტეთ, რასაც გავიხსენებდით, ყველაფრისთვის ერთად მოგვეყარა თავი. ასეც მოვიქეცით და ეს სივრცე მოვძებნეთ პოსტისთვის. თქვენი აზრებიც გაგვიზიარეთ – რაში დაგვეთანხმებით, თქვენ რომელ სიმღერას  შეარჩევდით 🙂 ეს სრული სია არაა, ესაა, რაც გაგვახსენდა. კიდევ გავიხსენებთ და დავამატებთ. სიმღერის ტექსტებს  კავშირი არა აქვთ წიგნის სიუჟეტებთან (თითქმის), ეს უბრალოდ ჩვენი მუსიკალური ასოციაციებია.

ფილიპ კ. დიკი, “ოცნებობენ ანდროიდები ელექტრონულ ცხვრებზე?”

მარი:
The Tiger Lilies – Release me

ირაკლი:
Nirvana – Smells Like Teen Spirit

ფილიპ კ. დიკი, “უბიკი”

მარი:
Placebo – Meds

ირაკლი:
The Chemical Brothers – Hey Boy Hey Girl

ენდი უირი, “მარსელი”

მარი:
Bee Gees – Stayin’ Alive

ირაკლი:
The Ronettes – Be My Baby

მარგარეტ ეტვუდი, “მხევლის წიგნი”

მარი:
Moby – Extreme Ways

ირაკლი:
The Cranberries – Zombie

ფილიპ კ. დიკი, “იდინე, ცრემლო, – თქვა პოლიციელმა”

Moby – why does my heart (შევთანხმდით)

დენიელ კიზი, “ბილი მილიგანის მრავალი გონება”

ირაკლი:
Pink Floyd – Another brick in the wall

მარი:
J.S. Bach – Toccata and Fugue in D Minor

დენიელ კიზი, “ყვავილები ელჯერნონისთვის”

U2 – One (შევთანხმდით)

დიმიტრი გლუხოვსკი, “მეტრო 2033”

Mashina vremeni – Povorot (შევთანხმდით)

დიმიტრი გლუხოვსკი, “მეტრო 2034”

Akvarium – Gorod Zolotoy

დიმიტრი გლუხოვსკი, “მეტრო 2035”

DDT – Rodina (შევთანხმდით)

რობერტ ჰაინლაინი, “კარი ზაფხულში”

მარი:
John Travolta – Barbara Allen

ირაკლი:
The Doors – Indian Summer

ანჯეი საპკოვსკი, “მხედვარი”

Vasilisa – Rasti rasti (შევთანხმდით)

ლიზა ჯენოვა, “ჯერ კიდევ ელისი”

ირაკლი:
Ben E King – Stand by me

მარი:
Alanis Morissette – That I would be good

ჰოვარდ ლავკრაფტი, “ქთულჰუს ძახილი”

Carmina Burana (შევთანხმით)

ურსულა კ. ლე გუინი, “წყვდიადის მარცხენა ხელი”

Mozart – Lacrimosa (შევთანხმდით)

რეი ბრედბერი, “ტანმოხატული კაცი”

David Bowie – Space Oddity (შევთანხმდით)

ართურ კლარკი, “კოსმოსური ოდისეა”

Radiohead – Paranoid Android (შევთანხმდით)

რეი ბრედბერი, “მთელი ზაფხული ერთ დღეში”

მარი:
Radiohead – True love waits

ირაკლი:
The Doors – Summer’s almost gone

ორსონ სკოტ კარდი, “ენდერის თამაში”

Deep Purple – Child in Time (შევთანხმდით)

სალომე ბენიძე, “ქალაქი წყალზე”

მარი:
Nochnie snaiperi – Ia lublu togo

ირაკლი:
moi laskovyi i nezhnyy zver

3

ის გოგო, რომელიც წუხელ ადრე დაწვა, მალე გათენდება ჩემი დაბადების დღეო, სამი წლის გახდა. ამ დდროისთვის  უყვარს: ასოების (“ასომგერების”) გამოწერა, სიმღერა, ცეკვა, ათის ფარგლებში შეკრება – გამოკლება, რიცხვებით მანიპულაციები, პრინცესა ავრორა, ლომი, კუდიანი და გარდერობი ( ადაპტირებული ვერსია:დ) . არ უყვარს: სუპი, დილაობით მშობლების სამსახურში გაშვება, როცა რაღაცას აკეთებს და უყურებენ. მთელი სამი წელი გავიდა და ჩვენ უკვე ისე კარგად ვიცნობთ ერთმანეთს, ისე კარგად გვესმის ერთმანეთის, ზოგჯერ ვფიქრობ, ხომ არ დამესიზმრა ის დღეები, მძინარე, მოცუცქნულ, არც ისე ლამაზ არსებას რომ დავყურებდი და ვფიქრობდი, საიდან მოვიდა ჩემ ცხოვრებაში, რატომ ვგრძნობ ამხელა პასუხისმგებლობას და რატომ მასევდიანებს ეს ყველაფერი – მეთქი.

ჩვენ სამივე გავიზარდეთ და უკეთ გვესმის ერთმანეთის. და იცით რა? მიუხედავად იმისა, რომ დედობა ერთი გრძელი და გაუთავებელი შფოთვა ყოფილა, უბრალოდ, ბედნიერი ვარ, რომ მყავს ერთიბეწოცხვირიანი, ჭკვიანი და მეკობრე გოგო, და ახლა ზუსტად ვიცი: ჩემს ცხოვრებაში იმაზე კარგი, სახით სახეზე რომ მომადეს მუცლიდან სულ ახალამოყვანილი და აკნავლებული, არც არაფერი მომხდარა და, სავარაუდოდ, აღარც მოხდება.

აი, ახლაც ვფიქრობდი, 20 წლის მერე როგორი იქნება – მეთქი, მაგრამ ნეტა ამას რა მნიშვნელობა აქვს. დედამისს სჯერა, რომ თუ ადამიანს საკუთარი დაბადების დღე არ უხარია, ის იმ მომენტში კარგად არ არის. შეიძლება ცდება, მაგრამ ასე სჯერა. ჰოდა, უნდა, რომ 20 წლის მერეც ეს გოგო მალე ჩაწვეს ლოგინში, რომ დაბადების დღე უფრო მალე გაუთენდეს, ღამე იყოს მოკლე და მისი 26 ნოემბერი ძალიან, ძალიან გრძელი და ჭრელი.

ჰო, დედობა ძნელია. ყველაზე ძნელია დედობა. მაგრამ ნელნელა ვსწავლობ და უკვე ვიცი, რომ ყველა განსაცდელისგან მე ვერ დავიცავ. ვერ დავიჭერ, როცა წაიქცევა, მაგრამ ის კი სულ შემეძლება, გადატყავებულ, ნატკენ მუხლებზე სული შევუბერო.

მესამე ასტრიდობა

წესით, აქ არ უნდა ვიყო.
წესით, სულ სხვა რამეს უნდა ვაკეთებდე, მაგრამ ახლა ჩვენი ღონისძიებების ფოტოებს ვახარისხებდი და ვიფიქრე, რომ მესამე ასტრიდობაზეც აუცილებლად უნდა მოვყვე, როგორც წინა ორზე მოვყევი. მერე, ძნელ დღეებშ, შემოვალ და საკუთარი მზეები მექნება. ბლოგის წერაც აქამდე იმიტომ არ მივატოვე, რომ აქაურობა ყველაფერ კარგს ინახავს, რაც კი ოდესმე გადამხდენია. ცუდებს არ ვწერ ხოლმე – ცუდებს ვივიწყებ, არ მინდება გახსენება და რა საჭიროა, ბლოგმა დაიმახსოვროს? “დაე, იყოს აქ მზისფერი ყველაფერი.”

ლიამ ყვავილები მომიტანა როგორ გამახარე – მეთქი და აბა, სულ შენ ხომ არ უნდა გვახარებდეო. ეს სიტყვები ისე ღრმად ჩამწვდა. კარგია, ბათუმელი დედიკოები ასე თუ ფიქრობენ ჩემზე – რომ მათ შვილებს ვახარებ.

ძალიან კარგი საბავშვო ჟურნალი, “არმარიუმი” გამოვიდა და მისი პრეზენტაციაც იყო. ბავშვებიც გაერთნენ და დიდებმაც ვიხალისეთ.

ბესომ დ ქეთიმ ბავშვები მოხატეს, თამთა მალინივით იყო – კეთილი და მზრუნველი. რა მოხდა და, ისევ უამრავი ბავშვი მოვიდა. რაც “ზღაპრის საათებს” ვეღარ ვატარებ, ვფიქრობდი, ბავშვებმა ხომ არ გადაგვიყვარეს მეთქი და ძალიან ვდარდობდი ამაზე. ჰოდა, არ გადავყვარებივართ, ისევ ახსოვდათ, რომ ჩვენთან, სულ რომ ქვეყანა ინგრეოდეს, მაინც აღინიშნება ასტრიდ ლინდგრენის დაბადების დღე. ყოველთვის, ყოველთვის გვექნება ჩვენი მოგონილი დღესასწაული – ასტრიდობა. ყოველთვის გვექნება ფუნთუშები – ხან ირაკლის დედა გამოაცხობს, ხან ერთ პატარა საცხობში შევუკვეთავთ – არცერთს არ დაენანება დარიჩინი.

და ეს ორი, რის გამოც ჩემი დღის გეგმები ერთი ფრაზით მთავრდება. როგორც, მაგალითად, დღეს: 1.წერილებზე პასუხის გაცემა; 2. ახალი თარგმანის წაკითხვა; 3. სტატიის დაწერა; 4. გადაცემის ჩაწერა; 5. ფეისბუქ-გვერდებზე შეხედვა; 6. საყიდლებზე წასვლა; 7. სიყვარულის ახსნა.

და მე რას ვაკეთებდი ამ დროს? რას და, “ლოტა აურზაურის ქუჩიდან” ვკითხულობდი და მთელი ძალით ვცდილობდი, ტირილი არ მომერთო, მიუხედავად იმისა, რომ სატირალი არაფერი იყო. ბავშვები ამ სამ წელიწადში უკვე მიეჩვივნენ ჩემს ტირილებს ზღაპრის საათებზე და აღარ ეცინებათ, პირიქით, უფრო ყურადღებით მისმენენ ხოლმე. მოკლედ, ხმამაღლა ტირილის არ მრცხვენია და ამ ტირილებს კიდევ არაფერი ეშველება და იცით რა? არც მინდა ეშველოს.

რისი მოყოლაც ძალიან მინდოდა

ზოგჯერ ვფიქრობ ხოლმე, რა მოხდებოდა, მე და ირაკლის მშვიდად და წყნარად ცხოვრება რომ აგვერჩია, ცაში და მიწაზე არ გვეხეტიალა, ჩვეულებრივი სამუშაო გრაფიკი გვქონოდა, დილით გავსულიყავით, საღამოს პროდუქტით დატვირთულები დავბრუნებულიყავით მეთქი. ზოგჯერ ვნატრობ ამას. ზოგჯერ ისე ვიღლები და ისეთი სასოწარკვეთა მეუფლება, მგონია, რომ სიმშვიდე და საკუთარი განრიგის ზუსტი ცოდნა სწორედ ისაა, რაც იმ წუთას მჭირდება ხოლმე. მაგრამ მერე თბილისში ჩავდივარ და საშინლად სევდიანები მეჩვენებიან საცობებს ძლივს თავდაღწეული ადამიანები და ვიცი, ზუსტად ვიცი, რომ მეც ვიქნებოდი საშინლად სევდიანი. და ვიქნები საშინლად სევდიანი, თუ ოდესმე ბათუმიდან წასვლა მომიწევს. და შეჩერება, შესვენება და ღრმად ჩასუნთქვა თუ მომიწევს.

ჰოდა, იმის მოყოლა მინდოდა, რომ კიდევ ერთხელ ჩავალაგეთ ბარგი, კიდევ ერთხელ მოვიკიდეთ მძიმე ზურგჩანთები, კიდევ ერთხელ გავიარეთ აეროპორტში საპასპორტო კონტროლი, კიდევ ერთხელ ვათვალიერეთ მოხერხებულად ჩაცმული, გაფაციცებული ადამიანები და ფრანკფურტის წიგნის ბაზრობაზე წავედით, სადაც იყო ძალიან დიდი სიხარული – იმ უამრავ სტენდსა და წიგნში მოკრძალებულად იდგა “წიგნები ბათუმშის” სტენდი და ამის დანახვა იყო საოცრება, იმიტომ, რომ ძალიან ცხადად დავინახე, რომ იმას, რასაც უამრავ რამეს ვწირავთ და რაც სიცოცხლეზე მეტად მიყვარს, უკვე მოუპოვებია თავისი ადგილი ამ უზარმაზარ სამყაროში. და ეს დანახვა ჩემთვის სასწაულის ტოლფასი იყო, იმიტომ, რომ ასე ახლოდან, შუაგულიდან ამის გაცნობიერება ადვილი არ არის, მაგრამ იქ გვერდიდან და შორიდან დავინახე “წიგნები ბათუმში” და გული სიხარულით შემეკუმშა.

ეს პოსტი, ზოგადად, დიდი სიხარულების პოსტია. იმდენი ცუდი რამ ხდება გარშემო, მე კიდევ, ეს ზომაზე ცოტა მეტად სენტიმენტალური და ემოციური ადამიანი, დავდგები და ყველას მოვუყვები ჩემს ფრანკფურტულ სიხარულებზე, იმიტომ, რომ მჯერა – არიან ადამიანები, ვისაც სხვისი ნამდვილი სიხარულით გახარება შეუძლიათ. ცოტანი არიან, მაგრამ არიან და სწორედ მათთვის დავწერ –  მაგალითად იმაზე, რომ ქალაქი დიდად არ შემყვარებია. სამაგიეროდ, შემიყვარდა პატარა საცხობი ჩვენს ქუჩაზე, სადაც დახლს მიღმა იდგა პუტკუნა ფრაუ, დახლი კი სავსე იყო ნაირ-ნაირი ფუნთუშებით, სენდვიჩებითა და ბრეცელებით, მე დიდხანს ვმერყეობდი ლამაზ ფიგურასა და ვაშლის ნამცხვრის ძალიან ბავშვობისეულ, ძალიან შინაურ, ძალიან სიხარულისმომტან სუნს შორის და საბოლოოდ ამ ბოლო ბედნიერებას ვირცევდი. იქ იდგა ერთადერთი მაგიდა ორადორი სკამით, ჩვენ კი – “წიგნები ბათუმში” – ვიყავით სამნი და ირაკლი ჯენტლმენურად იდგა ფეხზე, მე და ნინო კი ვისხედით და სამივე ძალიან ბედნიერად ვილუკმებოდით ჩვენს არჩეულ პატარ-პატარა სიხარულებს.

კიდევ მოვყვები მატარებლის ბაქნებზე, სადაც ის დაწყევლილი მატარებელი არა და არ მოდიოდა, არაადამიანურად ციოდა, მაგრამ იქვე იდგა ირაკლი, რომელსაც შეიძლება ვეჩხუბო, შეიძლება მეჩხუბოს, შეიძლება, ძალიან გაბრაზებულები არც კი ველაპარაკებოდეთ ერთმანეთს, მაგრამ ის აუცილებლად ჩამეხუტება ასეთ არაადამიანურ ყინვებში. შეიძლება, ისევ გაბუტულები ვიდგეთ ბაქანზე, მაგრამ სიცივისთვის არ გამიმეტებს.

მოვყვები შემოდგომით სავსე ლამაზ ქუჩებზე, რომელზეც დადიოდა ლამაზი ბიჭი და მე ჩუმად სურათებს ვუღებდი, იმიტომ, რომ ძალიან მიყვარს, როცა ჩუმად ვუთვალთვალებ ხოლმე, როგორ დააბიჯებს – ტომ სოიერი დიდობაში.

მთავარი კი, რისი მოყოლაც მინდოდა, ის ადამიანებია, რომლებიც სხვა ქალაქებიდან ჩამოდიოდნენ მხოლოდ იმის სათქმელად, რომ ორი წლის წინ, ან ერთი წლის წინ, როცა შვებულებას სამშობლოში ატარებდნენ, ბათუმში მოხვდნენ, ჩვენს მაღაზიას ჩამოუარეს, შეხედეს, შემოვიდნენ და ეს იყო ყველაზე ბედნიერი დღე მათი საქართველოში ყოფნის განმავლობაში. ისინი ამბობდნენ, რომ ძალიან მოუნდათ ჩვენი ლამაზი წიგნების ნახვა, ძალიან მოუნდათ ისევ ჩვენი ნახვა, რადგან ჩვენ მათ ცოტა ბათუმი და ცოტა “წიგნები ბათუმში” ჩამოვუტანეთ. ეს ადამიანები გვეკითხებოდნენ სამომავლო გეგმებზე, გვიყვებოდნენ, როგორ აგზავნინებენ ახლობლებს ჩვენ გამოცემულ წიგნებს და მე მართლა მეგონა, რომ ბედნიერებისგან შეიძლება მოკვდე. და იმის შეგრძნებისგან, რომ რასაც აკეთებ, მარტო შენ არ გიხარია და მარტო შენთვის არაა მნიშვნელოვანი.

ამ ამ პატარა ყულაბაზეც მოვყვები იმ ამბავს, როგორ დვინახე და ვთქვი, რომ როცა მოვიცლიდით, აუცილებლად უნდა მოვსულიყავი და მეყიდა. მაგრამ სანამ მე ამას ვიზამდი, ის დაინახა ერთმა ჩვენთვის სრულიად უცნობმა ადამიანმა და იფიქრა, რომ “ფანტასტიკური ბიბლიოთეკის” გამომცემლებს ერთი ასეთი ყულაბა კი უნდა ედგათ ბათუმში. ჰოდა, გვიდგას.

ჭიპლარის გადაჭრა

გუშინ, როცა ზღვაზე საცურაოდ ჩავედით, ლეამ მოგვთხოვა, მარტოს ეცურა, ჩვენ კი, განა მარტო ხელი არ წაგვეშველებინა, საერთოდაც ნაპირზე დავმსხდარიყავით. ჰოდა, ჩვენც დავსხედით და მე გულისკანკალით ვუყურებდი პატარა გოგოს, რომელიც მარტო, ხელის კამერებისამარა, ბორძიკ-ბორძიკით, ერთი ციცქნა შევიდა უზარმაზარ ზღვაში, აღტაცებული ყვირილით შედგაფუნდა და ისე “გაცურა”, ჩემი დახმარება არ დასჭირვებია. ვიჯექი და მეჩვენებოდა, რომ მეორედ გადაჭრეს ჭიპლარი, რომ რაღაც გაწყდა, ის უკვე დამოუკიდებელია, თავისთვისაა და უზარმაზარ წყლებში ჩემ გარეშეც მშვენივრად იცურებს. თან გული მტკიოდა და თან მიხაროდა, რომ მე ეს შევძელი, ნაპირზე დავრჩი, დახმარებისთვის მზადმყოფი, მაგრამ მშვიდად, მშვიდად და შორიდან ვუყურებდი, როგორ უმკლავდებოდა თავის საკუთარ ტალღებს ჩემი წერტილისხელა და უკვე დიდი შვილი. და გამიხარდა, რომ ხელი გავუშვი.
ისევე, როგორც დედაჩემმა გამიშვა ოდესღაც და ნება მომცა, თავად მეცურა საკუთარ ზღვებში.

აქ ხარ, ღმერთო? ეს მე ვარ, მარი

ივნისი ძალიან მიყვარს. პირველ რიგში, ალბათ, ჩემი საყვარელი “სალტკროკელების” გამო. იქ ხომ ივნისის მოკლე ღამეები დგას და სწორედ ამ ღამეების დროს ხდება ყველაზე საინტერესო ამბები! მეც ბავშვობიდან სულ მაქვს ივნისის ღამეებში რაღაც საოცრებების მოხდენის მოლოდინი. ადრე, სოფელში რომ ვატარებდი ზაფხულებს, მე, თამთა და ქეთო ზაფხულის ბუნიობას ვათენებდით ხოლმე. ვიცოდით, რომ ყველაზე მოკლე ღამე იყო და გვეგონა, მზე სხვანაირად ამოვიდოდა. ერთმანეთს ვაშინებდით, თვალები გვებლიტებოდა და მაინც ვცდილობდით, გვეფხიზლა.ეს ბუნიობები, დილის 7-ზე ჩამოვლილი ნახირის ზმუილი, ბალი და მარწყვი, შემწვარი ბადრიჯანი, ცივი კოკა-კოლა, ჭის წყალი, ურიკიანი კაცის “მაროჟნიიიიიიიი” და სამი გოგო, რომელიც ერთ ოთახში ცხოვრობს და რაღაც ჯადოსნურს ელოდება – აი, საიდან მიყვარს ივნისის დღეები და ღამეები.

ახლა ჩემი ივნისი ისეთი სხვანაირია. წელს ვერც ვიგრძენი, ზაფხული როგორ მოვიდა. არ დამავიწყდება შეგრძნება – ბათუმში, მაღაზიაში, მორიგი ღამე გავათენეთ წიგნების დაბეჭდვის წინ, სისხამ დილით კარი გავაღე, ქუჩაში გამოვედი და მიხვდი, რომ უკვე გაზაფხული იდგა, და ისე შემაშფოთა იმან, რომ გაზაფხული შეუმჩნევლად მოვიდა, მე ვერც აყვავებული ხეები დავინახე, ვერც გამთბარი ჰაერი ვიგრძენი, არც კამკამა აპრილის ზღვა მინახავს… ზოგჯერ, დილით, როცა ვიღვიძებ, მგონია ხოლმე, რომ ლოგინიდან ასადგომად ძალა არ მეყოფა, მაგრამ ჯერჯერობით მყოფნის. სანამ ლოგინში ვწევარ და თავს წამოდგომას ვაიძულებ, იმ დროზე ვფიქრობ ხოლმე, როცა “წიგნები ბათუმში” მხოლოდ ერთი საყვარელი მაღაზია იყო, როცა ყოველ დილით, ზაფხულში, თავად ვყიდულობდი ყვავილებს მის გასალამაზებლად, თავადვე ვაჭრიდი ბოლოებს და ლარნაკებში ვანაწილებდი, მერე კი, ყოველდღიური რუტინის შემდეგ, ადამიანებს ხალისით ველაპარაკებოდი, ზოგჯერ მე და ირაკლი გარეთ მზესაც ვეფიცხებოდით, ზოგჯერ ზღვაზეც დავდიოდით. მაშინ სულ დაღლაზე ვწუწუნებდი, მაგრამ ახლა მართლა არანორმალურ რეჟიმში ვცხოვრობ, თუმცა არ ვწუწუნებ. მაინც არ ვწუწუნებ, მიუხედავად ყველაფრისა, მიუხედავად გამოფიტვისა, უსამართლობებისა, გულისტკენებისა, ჩემი წარმოდგენების ამოყირავებისა… ასე მგონია, თუ წუწუნს დავიწყებ, ეს ყველაფერი გაქრება, რაღაც ან ვიღაც, ჩემზე ზემოთ, ჩემზე დიდი, აუცილებლად დამსჯის უმადურობისთვის. შეიძლება, ეს გულუბრყვილობაა, მაგრამ მე ყველაზე მეტად ამ ყველაფრის გაქრობა არ მინდა, ამიტომაც ჩუმად ვარ. ზოგჯერ ისე მინდა, ყველას ვუამბო, როგორ მენატრება ჩემი მაღაზიისთვის ყვავილების ყიდვა და ზღაპრის საათები (ეს უკანასკნელი აუცილებლად დაბრუნდება), მაგრამ ამასაც არ ვამბობ ხოლმე, თუმცა, აი, აქ კი დავწერე 🙂

მთავარი კი მთელ ამ ამბებში იყო, არის და იქნება ერთი პატარა გოგო, რომელიც უკვე აღარც ისე პატარაა, კარგს და ცუდსაც არჩევს და იზრდება, იზრდება და ჭკვიანდება. ლეა ის არსება აღარაა, მარტო ძუძუ, ბოთლი და ფაფა რომ უნდოდა, ის ახლა გაცილებით მეტს ითხოვს და მე დღითიდღე უფრო კარგ დედად ვგრძნობ თავს – იმიტომ, რომ ადრე ვერც ძუძუს იღებდა ჩემგან, ვერც ბოთლს და ვერც ფაფას, ახლა კი უკვე დიდი გოგოა, უკვე იმ ასაკშია, რომ შეუძლია იმის მიღება, რისი გაცემაც ნამდვილად შემიძლია და მეც გავცემ და გავცემ.

ზოგჯერ ვფიქრობ ხოლმე, რა მოხდება, როცა ლეა იმ ასაკის გახდება, მე, თამთა და ქეთო ტყვიავში ღამეებს რომ ვათენებდით. იმ დროს ნაყინიანი ურიკა უკვე აღარ იგორებს ქუჩა-ქუჩა და ზაფხულის ბუნიობის გათენებამაც, შეიძლება, სულ არ დააინტერესოს, მაგრამ არის რაღაცები, რაც გოგოების ცხოვრებაში მარადიული და უცვეთელია. აი, ჩვენ რომ წიგნი გამოვეცით, ჩემი ერთ-ერთი უსაყვარლესი ჩვენი გამოცემულებიდან, “აქ ხარ, ღმერთო? ეს მე ვარ, მარგარეტი” – 1970 წელსაა დაწერილი და ჰოი საოცრებავ, ამერიკელი სამოცდაათიანების ბავშვიც ისეთივე ყოფილა, როგორიც მე ვიყავი 11 წლის ასაკში. დედამიწის ყველა წერტილში დარდობენ გოგოები, რას ფიქრობენ მათზე სხვები, დარდობენ ძუძუების გაზრდაზე და დედამიწის ყველა გოგოს უნდა, დედამ აუხსნას, მენსტრუაცია რას ნიშნავს, რომ ტრუსზე სისხლის წვეთის დანახვისას, დედამიწის არცერთმა გოგომ არ იფიქროს, რომ კვდება, რომ რაღაც უკურნებელი შეეყარა და მისი ცხოვრება დასრულებულია. ხშირად მეუბნებიან ხოლმე, დედობა წიგნებიდან არ ისწავლებაო, მე კი ვიტყვი, რომ ზუსტადაც, წიგნებიდან ისწავლება და , საერთოდ, დედობა ისწავლება – აი, მე, მაგალითად დედობას ხან რომელი წიგნი მასწავლის და ხან რომელი, ამ შემთხვევაში კი გოგოს დედობის მასწავლებლად ჯუდი ბლუმი ძალიან გამომადგა. მინდა, ლეა მარგარეტისნაირი გოგო გაიზარდოს – თავისუფალი, იუმორით სავსე, ლაღი ბავშვი, ფსევდორელიგიური შეზღუდვებისგან თავისუფალი. მინდა, მარგარეტის მსგავსად, სინაგოგაშიც მივიდეს, მეჩეთშიც შეიაროს, ყველა აღმსარებლობის ბავშვთან იმეგობროს, ეჩხუბოს ბებიებს, თუ მას ზიარებაზე წასვლას აიძულებენ, ზოგჯერ კისერიც წაიმტვრიოს, არასდროს არავის დასცინოს, ყველას განსხვავებულობა მიიღოს. მე ასეთი ბავშვი არ ვყოფილვარ, მე ასეთი წიგნები არ მიკითხავს და ჩემს 11 წლის ასაკში სრულიად სხვა წარმოდგენები იყო გაბატონებული, ალბათ, ამიტომაც, მიუხედავად ყველაფრისა, მიუხედავად ჩემი შეხედულებებისა, ზოგჯერ ვგრძნობ, რომ ვერ ვახერხებ, სულ სულ ბოლომდე, გულწრფელად, მთელი გულით ვიყო ტოლერანტული, კარგი და სწორი ადამიანი. მე არა ვარ მარგარეტ საიმონი, არც არასდროს ვყოფილვარ ასეთი ლაღი, მაგრამ ერთი ისეთი მსგავსება აღმოჩნდა ჩვენს შორის, გული შემეკუმშა და ცრემლებად დავიღვარე – მარეგარეტი კი არ ლოცულობს, ღმერთს თანატოლივით მიმართავს. მეც ასე ვიყავი მის ასაკში, ჩემს განვლილ დღეს ვუყვებოდი, რაღაცებს ვთხოვდი და არასდროს მიგვრძვნია შიში – ყოველთვის სიყვარულს ვგრძნობდი – სწორედ ჩემებური, შინაურული მიმართვის გამო, როცა ბნელ ოთახში, საბნის ქვეშ ვიწექი და დაახლოებით ასე ვუხმობდი:
– აქ ხარ, ღმერთო? ეს მე ვარ, მარი. როგორ გიკითხო, ხომ არაფერი გაწუხებს?

აქ და ახლა

ზოგჯერ ვზივარ თვალგაშტერებული, ჭიქაში ყავა მიცივდება და იმის თავიც არ მაქვს, რომ ხელი ავწიო და ყავა დავლიო. უბრალოდ, ვზივარ და მოპირდაპირე კედელზე ერთ წერტილს ვუყურებ.

ადრეც ვმჯდარვარ ასე, განა არა. ადრეც მიცივდებოდა  ჩაი  ჭიქაში – ყავას არ ვსვამდი. ამ გამოციებების დროს ამოვიჩემებდი ერთ რომელიმე ბედნიერ, ჩავლილ დღეს და ვფიქრობდი, რა ლამაზი ვიყავი მეთქი, რა ბედნიერი დღე იყო მეთქი, როგორ ვიცინოდი მეთქი. ჰოდა, ახლა შევამჩნიე, რომ მაშინ, როცა კედელზე ერთ წერტილს ვუყურებ, აღარ ვფიქრობ ჩავლილი ზაფხულების რომელიმე დღეზე. აღარც იმაზე, რა ლამაზი ვიყავი, აღარც იმაზე, რა მხიარული და ლაღი დრო იყო. უბრალოდ, ვზივარ ხოლმე და ძალიან მტკიცედ ვიცი, რომ მიუხედავად ყველაფრისა, მიუხედავად იმისა, რომ ხელის აწევას და ჭიქის აღებას სიკვდილი მირჩევნია, იქ ვარ, სადაც უნდა ვიყო. იქ ვარ, სადაც მინდოდა, ვყოფილიყავი. და ეს იქ ყოფნა მაბედნიერებს.

ჩემი სკოლის სევდა

რა უცნაურია. სულ ვამბობ, რომ საჭირო დროს საჭირო წიგნები აუცილებლად გამოჩნდებიან ხოლმე ჩვენს ცხოვრებაში. აი, ახლაც, ბოლო კვირები სულ სკოლის სევდებზე ვფიქრობდი. გამომცემლობის საბავშვო წიგნებზე ვფიქრობდი ძალიან ბევრს. ჰოდა, მაინც, რა აკლიათ ბავშვებს? გაუკვირდებათ უთავო მხედრები, ჟირაფერბზე ნადირობა, აფრიკული ტომები, მოგზაურობა მთვარეზე და ათასი სახალისო თავგადასავალი? ძნელია ახლა ბავშვების გაკვირვება. ამიტომ, ალბათ, ბავშვური ამბები უნდა შესთავაზო. მათი სკოლები, მათი მეგობრები. მათებური სკოლის სევდები.

ჰოდა, დანიელ პენაკის “სკოლის სევდის” კითხვა დავიწყე და კიდევ ერთხელ დავრწმუნდი, რომ ყველაზე მეტად ახლა სკოლური ამბები გვჭირდება, ჩვენც და ბავშვებსაც. იცით, რა კარგი წიგნია “სკოლის სევდა”? მასწავლებელი რომ ვიყო, სსაწოლის თავთან დავიდებდი და რაღაც ადგილებს ყოველ დილით გადავიმეორებდი, სკოლაში წასვლამდე. მაგრამ დედა ხომ ვარ. დედობაშიც გამომადგება რაღაცები. ისეთი სევდიანი, ალაგ-ალაგ ლამაზი, ალაგ მძაფრი, ზოგჯერ სასაცილო წიგნია… უკვე ძალიან შემიყვარდა. თუნდაც იმის გამო, რომ აქ არ არიან სუპერბავშვები. არც განსაკუთრებულად ნიჭიერები. პირიქით – “ბავშვები მომავლის გარეშე. ბავშვები, რომლებისგანაც არასდროს არაფერი გამოვა. წყალწაღებული ბავშვები… “. ჰოდა, ასეთი წიგნები მინდა გამოვცეთ- ჩვეულებრივ, ზოგჯერ წყალწაღებულ ბავშვებზე, სასკოლო ამბებზე, თანამედროვე მშობლებზე, კეთილი, კეთილი, იმედიანი და უბრალო ამბები. 

“სკოლის სევდამ” მარი ბექაურის ერთი მოთხრობა გამახსენა კიდევ, ისიც სკოლის ცხოვრებაზე – “ბავშვობა, როგორიც სინამდვილეშია”. ბულინგი, ბავშვური სისასტიკე, არაბავშვური ტრაგედიები და ყელში გაჩხერილი ბურთი. ბურთი რა, მახსოვს, რომ წავიკითხე, ხმამაღლა მოვთქვამდი და იმ მოთხრობის მარივით, სარკის მუშტით ჩამსხვრევა მინდოდა.

იქნებ ოდესმე მეც დავწერო ჩემი სკოლური ამბები. არც ისე მძიმე, ახლანდელი გადასახედიდან, ნათელი ამბები, რომლებიც ძალიან მიყვარს. იქნებ ოდესმე დავწერო, მეექვსე კლასში, როგორ შემიყვარდა მეათეკლასელი, სკოლის ყველაზე მაღალი ბიჭი, იმდენად მაღალი, რომ მის თავს ვერც ვხედავდი ნორმალურად, ამიტომ დიდად არ დამამახსოვრდა. ზუსტად ისე შემიყვარდა, როგორც მხოლოდ მეექვსეკლასელ ბავშვებს უყვარდებათ უფროსკლასელი ბიჭები. იქნებ დავწერო, როგორ არ მაქცევდა ყურადღებას და ჩემმა დაქალმა როგორ სცადა, დერეფანში მისთვის მივეჯახებინე. მე ამოვარდნილ პარკეტს ფეხი წამოვკარი და არაგრაციოზულად გავიშხლართე. სიკვდილს ვნტრობდი და არ ვდგებოდი, მეათეკლასელი კი მოვიდა, ამაყენა, ქურთუკი დამიფერთხა და ჩანთა მომაწოდა. მერე თავზეც გადამისვა ხელი, მეექვსეკლასელ, ძალიან პატარა გოგოს. მე და ჩემმა დაქალმა, რასაკვირველია, ეს სიყვარულის ახსნად ჩავთვალეთ და იმ დღიდან იმ ბიჭს ალბათ ცხოვრება გაუმწარდა, რადგან მთელი მეექვსე კლასის გოგოები მის ფეხებთან ფუსფუსებდნენ, ჩურჩულებდნენ და გეგმებს აწყობდნენ, ის კი საერთოდ ვერაფერს ამჩნევდა, ან არ იმჩნევდა – ხომ იცით, როგორები არიან მეათეკლასელი ბიჭები. მერე იმ ბიჭის სკოლის დამთავრების დღე ჩემი მუსიკალური სკოლის დამამთავრებელ გამოცდას დაემთხვა, მე ოთხივე ნაწარმოები პაუზების და რევერანსების გარეშე შევასრულე, ბოლო ზარისთვის რომ მიმესწრო და ცხოვრებაში პირველად, სპეციალობაში ოთხი მივიღე, რაც ჩემთვის უზომო ტრაგედია იყო. რა ვიცი. იქნებ ეს ამბებია, რაც ბავშვებისთვის უნდა იწერებოდეს. იქნებ მეექვსეკლასელმა ლეამ, რომელიც მეათეკლასელი ბიჭის ფეხებთან გაიშხლართება, მიწის გასკდომა კი არ ინატროს, სიცილით მოკვდეს, იმიტომ, რომ ასეთივე იატაკზე უფორმო ლაქასავით დატყეპებული დედამისი გაახსენდეს. იქნებ, მეათეკლასელი ბიჭი რომ მეყოლება, ჩემი მონათხრობი გაიხსენოს, ფეხებთან დაიხედოს და დაინახოს მასზე შეყვარებული, აფუსფუსებული, პატარა გოგოები… იქნებ ეს ამბები სკოლის სევდის გადაგორებაში დაეხმაროთ.

მერე კი იმ ამბებსაც მოვყვები, რომ სინამდვილეში, ცხოვრებაში ერთი კაცი მიყვარდა, იმ კაცს ჩავეხუტე პირველდ, იმას ვაკოცე და ცოლადაც იმას გავყევი. ჩემი შვილები კი ბევრს იცინებენ თავიანთ სასტიკად, აუტანლად ძველმოდურ დედაზე. ალბათ მეც გავიცინებ.

ერთი გოგო

ერთი პატარა გოგოა, ხან მეფობა უნდა და ხან პრინცესობა. დიდი გოგო რომ გაიზრდება, ვინ იცის, რას მოინდომებს.
ერთი გოგოა, ისეთი გულიანი სიცილი იცის, ყველაზე უბედურ ადამიანსაც გააბედნიერებს.
ერთი გოგოა, პლასტელინისგან გაუგებარ ფიგურებს გამოძერწავს ხოლმე და ჰგონია, ყვავილები და ჭიამაიები გამოძერწა. ვერავინ ძერწავს მასავით ლამაზად.
ერთი გოგოა, ისეთი პატარაა, მამამისი ჭერამდე ისვრის ხოლმე. ამ დროს გოგოს თვალებში ჭინკები ფერხულს უვლიან.
ერთი გოგოა, ისეთი სათუთი, დედამისი რომ უყურებს, გული უსკდება, რამე არ ეტკინოს, ვინმემ არ ატკინოს. გული არ ეტკინოს. ეშინია დედამისს
ერთი გოგოა, ისე უყვარს ცეკვა და სიმღერა, სულ ცეკვავს, ტრიალებს, ტრიალებს, ტრიალებს და დედამისს უნდა, რომ ამ გოგოს მთელი ცხოვრება უნდოდეს ცეკვა. დიდგოგოობაშიც.
ერთი პატარა გოგოა, რომ დაიბადა და დედამისთან პირველად რომ დარჩა მარტო პალატაში, ძალიან ტიროდა. მაშინ დედამისიც პატარა გოგო იყო და არ იცოდა, როგორ ამშვიდებენ ასეთ ციცქნა გოგოებს. უყურა, უყურა და მერე თვითონაც ატირებულმა, ეს სიმღერა წამოიწყო.  თან ლოყაზე უსვამდა ხელს. პატარა გოგო გაჩუმდა და ცხოვრებაში პირველად გაიღიმა.
ერთი გოგოა, რომელიც ჯერ ძალიან პატარაა, მაგრამ მინიმუმ ორი ადამიანი უკვე სამუდამოდ გააბედნიერა.ერთი პატარა გოგოა, დღეს ორი წლის გახდა.
დიდი გოგო გაიზარდე, ჩემო მწვანე ფიჭვო.